Cukrzyca ciążowa

Cukrzyca ciążowa to najczęstsze powikłanie u ciężarnych. To choroba, która dotyka od 2 do 10% kobiet. Ma zarówno wpływ na zdrowie mamy jak i dziecka i to nie tylko w czasie płodowym, ale może zaważyć na jego gospodarce węglowodanowej w przyszłości.

Co to jest cukrzyca ciążowa?

To stan w którym w naszym krwioobiegu jest za dużo glukozy- czyli podstawowego cukru prostego. Ten nadmiar wynika z względnego lub bezwzględnego niedoboru insuliny. Insulina, hormon wytwarzany przez trzustkę,  to hormon który metabolizuje węglowodany czyli reguluje poziom cukru we krwi. Pierwszy czyli względny niedobór wynika ze zniszczenia trzustki i jej nieprawidłowego wytwarzania insuliny. Uszkodzona trzustka wytwarza za mało insuliny lub nie wytwarza jej wcale.

Bezwzględny poziom insuliny to sytuacja kiedy nasz organizm wytwarza odpowiednią ilość insuliny ale komórki ciała nie potrafią tej insuliny przyswoić, są na nią odporne. Taki stan nazywamy insulinoopornością.

W cukrzycy ciążowej mamy do czynienia głównie z bezwzględnym poziomem insuliny.

Jakie są czynniki ryzyka cukrzycy ciążowej?

Badania jednoznacznie pokazują, że podstawowymi czynnikami ryzyka są:

• ciąża po 35 roku życia
• nadwaga lub otyłość
• nadciśnienie tętnicze przed ciążą
• obciążenia genetyczne (występowanie cukrzycy typu 2 w rodzinie)
• zespół publicystycznych jajników
• cukrzyca w poprzedniej ciąży
• wielowodzie
• stan przedrzucawkowy lub rzucawka porodowa
• urodzenie dziecka z masą większą niż 4 kilo w poprzedniej ciąży
• kolejna ciąża (ryzyko cukrzycy ciążowej wzrasta przy 3 i kolejnej ciąży)

To czynniki ryzyka, jednak i bez nich może się to zdarzyć każdej z nas bo ciąża to totalna rewolucja dla organizmu, a przy tej rewolucji czasami coś działa nie tak.

Dlaczego ciąża jest ryzykiem pojawienia się cukrzycy i jaki jest dokładny mechanizm jej powstawania w tym okresie?

Tak jak wspomniano, ciąża to rewolucja i czasami dzieje się w niej coś co wymyka się z pod kontroli. Co dokładnie nie wiadomo. Naukowcy zakładają, że hormony mają tu najwięcej do powiedzenia. Wzrasta produkcja estrogenu, progesteronu, prolaktyny czy laktogenu łożyskowego.

Jakie są objawy cukrzycy ciążowej?

Objawy są podobne do cukrzycy typu 1 i typu 2

• ekstremalne pragnienie (potrzeba wypijania nawet 7-10 litrów wody dziennie)
• suchość w ustach
• uczucie ciągłego głodu
• wielomocz czyli zbyt częste oddawanie moczu (wynikające też z dużego pragnienia)
• częste infekcje pęcherza, pochwy i skóry (powód: zbyt często oddawanie moczu)
• zawroty głowy,
• zmęczenie,
• nudności ,
• mroczki przed oczami, zaburzenia widzenia
• bóle mięśni
• trudno gojące się rany

Jak diagnozuje się cukrzycę ciążową?

Przede wszystkim w czasie ciąży należy wykonać badania w kierunku cukrzycy. Już pierwsze badanie powinnyśmy wykonać w 9-10 tygodniu ciąży. To badanie przeprowadza się na czczo i oznacza się poziom glukozy w surowicy krwi. Jeśli poziom jest poniżej 92 mg/dl to wszystko jest w porządku

Jeśli wynik jest miedzy 92 a 125 mg/dl pacjentka kierowana jest na badanie  obciążeniem. Jeśli jest prawidłowy następne badanie przeprowadza się w okolicy 24-28 tygodnia ciąży. Wykonuje się wtedy krzywą cukrową czyli badanie na czczo a następnie po przyjęciu płynnej glukozy. Mało to smaczne (do glukozy można dodać sok z cytryny i wtedy łatwiej ja przełknąć) i przyjemne ale niezbędne. Glukozę należy pić powoli przez kilka minut by niwelować odruch wymiotny. Godzinę i dwie po przyjęciu glukozy ponownie oznacza się poziom cukru we krwi. Jeśli wynik jest nieprawidłowy (czyli powyżej 180 md/dl i powyżej 153 mg/dl po 2 godzinach ) kobieta kierowana jest na dalsze badania i do diabetologa. Głównym sposobem kontroli cukrzycy jest wdrożenie diety i zaleca się zwiększenie wysiłku fizycznego .

Bywa, że leczenie jest bardziej skomplikowane. Trzeba wtedy przyjmować leki doustne (np. metforminę) lub insulinę w zastrzykach podskórnych.

Jak powinna wyglądać dieta ciężarnej z cukrzycą?

Podstawa kontroli poziomu cukru we krwi to odpowiednia dieta i wysiłek fizyczny. Zaleca się lekkostrawną dietę opartą na warzywach i niskoprzetworzonych produktach oraz umiarkowany wysiłek, czyli spacery, basen ćwiczenia dla kobiet w ciąży takie jak pilates czy joga (o ile nie ma żadnych przeciwskazań).

Kaloryczność posiłku powinna oscylować w granicach 2000 kcal i w 40% składać się z węglowodanów (około 170-190 g/dziennie). Jednak nie powinny być to węglowodany pochodzące ze słodyczy czy z białego pieczywa czy makaronu, a raczej z kasz, dzikiego ryżu i pieczywa pełnoziarnistego (najlepiej całoziarnistego coraz częściej dostępnego w większości piekarni). Węglowodany powinny mieć niski indeks glikemiczny i nie powinny być poddawane zbyt długiej obróbce termicznej (surowa marchewka ma IG 39 a marchewka pokrojona i długo gotowana już ok 50).

Jeśli sama nie potrafisz ustalić diety, poproś o to lekarza, poczytaj w sieci jadłospisy przygotowane przez specjalistów lub udaj się na wizytę do sprawdzonego dietetyka.

Pamiętaj, aby nie bagatelizować cukrzycy ciążowej bo jej zaniedbanie może wpłynąć na ciebie jak i dziecko. Jakie są powikłania po cukrzycy

Zbyt duża masa dziecka w stosunki do tygodnia ciąży tzw. makrosomia lub LGA (large fo gestational age). Duże dziecko w czasie ciąży może oznaczać duże dziecko przy porodzie. Duża masa urodzeniowa to wskazanie do cesarskiego cięcia, a to poważna operacja mające częste skutki uboczne lub powikłania dla matki.

Inne powikłania to przedwczesny poród, stan przedrzucawkowy oraz wewnątrzmaciczne obumarcie płodu.

Nierozpoznana cukrzyca ciążowa może być niebezpieczna dla życia dziecka w pierwszych 3 dobach po porodzie. Ponieważ dziecko w życiu płodowym otrzymuje dużo cukru, jego organizm wytwarza dużo insuliny. Po porodzie, zanim poziom insuliny się unormuje, może dojść do hiperglikemii i powikłań z nią związanych

Pamiętajcie wiec aby zdrowo się odżywiać przed i w ciąży, badać się zgodnie z kalendarzem wyznaczonym przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne i w razie nieprawidłowości przestrzegać wszystkich zaleceń lekarza i dietetyka.

Bądźcie zdrowe!